TRAVMA 2002

ANKARA İLİ 2002 YILI ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNE YAPILAN BAŞVURULARDA

TRAVMA VAKALARININ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Dr. Ahmet Haki TÜRKDEMİR*, Dr. Vecihi Murat KUTLAY**, Dr. Tanzu ÇAVUŞ***, Dr. Altuğ AYSUN****

*             Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetleri İstatistik ve Epidemiyoloji Birimi

**           Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetleri Başhekim Yrd. Eğitim Birimi Sorumlusu

***         Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetleri Başhekim

****      Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetlerinden Sorumlu Sağlık Müdür Yardımcısı

ÖZET

AMAÇ: Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetlerine (112-ASH) 2002 Yılında Yapılan 19.299 başvurunun niteliklerine göre değerlendirilmesi sonucunda; 6.401’i (%33,2) travma nedeniyle başvuran vakanın değerlendirilmesi ile özel bir hizmete olan gereksinim durumu saptanmaya çalışılmıştır.

Aylar

Travma vakaları Nisan ayından başlayarak artış göstermekte, Haziran ayında pik yaptıktan sonra Kış aylarına doğru azalma eğilimi göstermektedir.

Bildirilen 6401 vakadan sadece birinde arrest görülmüştür. Vakaların % 99,9’una 1 dk’nın altında yönlendirme yapılmış, % 97,2’sine 1 dk altında ambulans hareketi sağlanmış, % 53,7’sine 5 dk altında ulaşılmıştır.

Gidilen Toplam Yol Grupları (km)

	Frequency	Percent
5,0 km altı	480	7,5
5,0-9,9 km arası	1138	17,8
10,0-19,9 km arası	1746	27,3
20,0-29,9 km arası	1024	16,0
30,0-49,9 km arası	967	15,1
50,0-99,9 km arası	764	11,9
100,0 km ve üzeri	251	3,9
Total	6370	99,5
System	31	,5
	6401	100,0

ÇAĞRI NEDENİ

 

	Frequency	Percent
DİĞER	188	2,9
İNTİHAR	41	,6
İŞ KAZASI	95	1,5
KAZA DİĞER	825	12,9
MEDİKAL	632	9,9
PROTOKOL	1	,0
SAĞLIK TEDBİRLERİ	4	,1
TRAFİK KAZASI	4045	63,2
YANGIN	23	,4
YARALAMA	547	8,5
Total	6401	100,0

Başvuruların %63,2’si Trafik Kazası, % 12,9’u diğer tür kazalar (ev ve iş kazaları), % 9,9’u tıbbi, % 8,5’i yaralama nedenleriyle gerçekleşmiştir.

SONUÇ

 

	Frequency	Percent
ASILSIZ İHBAR	125	2,0
BAŞKA ARAÇLA NAKİL	744	11,6
DİĞER	55	,9
EVE NAKİL	4	,1
EX MORGA NAKİL	21	,3
EX YERİNDE BIRAKILDI	107	1,7
GÖREV İPTALİ	131	2,0
HASTANELER ARASI NAKİL	161	2,5
HASTANEYE NAKİL	4642	72,5
NAKİL REDDİ	64	1,0
OLAY YERİNDE BEKLEME	8	,1
TIBBİ TETKİK İÇİN NAKİL	4	,1
ULAŞILAN DİĞER	90	1,4
YERİNDE MÜDAHALE	243	3,8
Total	6399	100,0
System	2	,0
	6401	100,0

6401 vakanın % 72,5’i hastaneye nakledilmişken, 137’si (%2)olay yerinde Ex olarak kabul edilmiş, 243’üne (%3,8)olay yerinde müdahele edilmiş, 744 vaka (%11,6) başka araçla nakledilmiştir. 125 bildirimin ise asılsız olduğu görülmüştür.

Yaş Grupları

 

	Frequency	Valid Percent
0-4 yaş	76	1,5
5-14 yaş	281	5,5
15-29 yaş	1753	34,3
30-44 yaş	1463	28,6
45-64 yaş	937	18,3
65 +	598	11,7
Total	5108	100,0

Tüm yaş gruplarından travma vakaları görülmekle birlikte başvuran vakaların % 34,3’ü 15-29 yaş grubundadır. % 68,9’u erkektir. Vakaların 598’i (%9,3) geriatrik yaş grubundadır.

Hastalıklar

 

	Frequency	Valid Percent
ATEŞLİ SİLAH	95	1,8
DARP	272	5,2
DİĞER	1281	24,6
DÜŞME	543	10,4
GENEL BEDEN TRA	2723	52,4
İNTİHAR	1	,0
KESİCİ ALET	243	4,7
METABOLİK	1	,0
NÖROLOJİK	5	,1
PSİKİYATRİK	1	,0
YANIK	34	,7
ZEHİRLENMELER	2	,0
Total	5201	100,0

Yine travma nedenlerine bakıldığında % 52,4’ünde genel beden travması görülürken, % 8,5’inin düşmeler % 5,2’sinin darp, % 4,7 kesici alet yaralanması olduğu tesbit edilmiştir.

Vakaların gün içi saatlerine göre dağılımı 0-4 saatlerinde olan başvuruların %11,4’e yükselmesi ile farklılık göstermektedir. Vaka başvurularının özellikle hafta sonları (% 31,4) artış göstermektedir.

Vakaların %86,8’inde bilinç açık, % 95,5’inde pupiller normal, % 91,3’ünde solunum normal, buna karşılık % 75,6’sında cilt normal olarak saptanmıştır. Nabız % 94,3’ünde normal, %79,4’ünde diastolik, %88,5’inde sistolik kan basınçlarının normal sınırlarda olduğu belirlenmiştir.

Acil Durum değerlendirmesi

 

	Frequency	Valid Percent
NORMAL	1829	52,6
5. DERECE ACİL	1373	39,5
4. DERECE ACİL	203	5,8
3. DERECE ACİL	40	1,2
2. DERECE ACİL	23	,7
1. DERECE ACİL	8	,2
Total	3476	100,0

 Yapılan TRISS skalamasına göre vakaların % 52,6’sının bulguları normal sınırlarda olarak değerlendirilirken, % 39,5’i 5. derece olmak üzere toplam % 47,4’ünün acil vaka olarak değerlendirildiği görülmektedir.

Acil Durum değerlendirmesi

 

hstgrp1 = 13 (FILTER)	Mean	N	Std. Deviation
Diğer Vakalar	2,08	7436	,96
Travma Vakası	1,58	3476	,74
Total	1,92	10912	,92

Buna göre diğer vakaların TRISS skalasına göre ortalama puanları 2,08±0,96 iken travma vakalarının ortalamaları 1,58±0,74 olarak anlamlı olarak daha düşük (riski yüksek) olarak saptanmıştır.

23 vakada vakanın götürüldüğü hastane tarafından red edildiği belirlenmiştir. Özellikle klinik olarak ağır görülen vakalarda bu daha yükselmektedir.

2002 yılında Ankara 112 ASH’ne başvuran vakaların içinde travma vakaları ve bunların içinde de Trafik Kazaları önemli bir yer işgal etmektedir. Travma vakaları diğer tıbbi vakalara göre anlamlı düzeyde daha ağır klinik seyir izlemektedir. Travmalar, özellikle genç yaş erkeklerde daha sık görülmekte, tatil günleri ve yaz aylarında artış göstermektedir.

Bir çok hastanenin acil servisinin bulunmadığı Ankara ilinde sadece 112 ASH’ne olan başvuruların günlük sayısı 17,5’dir. Bu vakaların en az üçte birinin ağır durumda olduğu ve gece yarısından sonra başvuruların artış gösterdiği düşünülür ise günde ortalama 6 adet vakanın ileri düzeyde cerrahi operasyona gereksinimi bulunmakta ve hastane örgütlenmelerinin de buna uygun şekilde yapılanması gerekmektedir. Yine ambulans hizmetlerinin karayolları ve kent merkezlerinde daha yoğun yapılandırılması, sayıca çoğaltılması gerekmektedir.